Arbeidsbemiddeling

De arbeidsmarkt koelt wel wat af, maar de krapte houdt in veel sectoren aan, zoals in de zorg, het onderwijs, de IT en de techniek. Ook neemt de druk op de beroepsbevolking toe, onder andere door toenemende vergrijzing, een toename van het aantal werkzoekenden met een kwetsbare positie en veranderingen op de arbeidsmarkt.

De snelle ontwikkeling op het gebied van artificiële intelligentie (AI) vereist dat werkgevers, onderwijs en overheid actiever moeten samenwerken om de overgang naar een AI‑gedreven arbeidsmarkt soepel te laten verlopen. Deze ontwikkelingen vragen om andere manieren van dienstverlening door UWV en zijn ketenpartners. De krapte biedt kansen voor mensen die tot nu toe geen werk konden vinden. De beschikbare banen vragen echter vaak andere vaardigheden dan waar werkzoekenden over beschikken. Daarom investeren we in samenwerking met onze ketenpartners in het om- en bijscholen van werkzoekenden (een Leven Lang Ontwikkelen). Hierbij ligt de focus niet alleen op diploma’s, maar ook meer op verworven en te ontwikkelen competenties.

Om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken, moeten bedrijven een mix aan maatregelen nemen. Naast anders werven is het behouden van personeel en het anders organiseren steeds belangrijker. Voor deze 3 pijlers hebben we 34 (deel)oplossingen in beeld gebracht en onlangs geactualiseerd, die werkgevers kunnen inspireren.

In deze paragraaf gaan we in op onze dienstverlening voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, onze samenwerking in de Werkcentra en onze inzet op maatwerk, preventie en experimenten om de arbeidsparticipatie te vergroten.

Dienstverlening aan groepen met lage werkhervattingskans

Het onderzoeksresultaat van de pilots Scholingsexperiment binnen het kennisprogramma Onbeperkt aan het werk biedt aanbevelingen om onze dienstverlening naar een hoger niveau te brengen. We hebben die aanbevelingen opgepakt, zoals de verbetering van het inkoopproces van scholingen, de aanstelling van scholingsadviseurs en het benadrukken in de uitvoering van het belang van scholing, ook voor cliënten met een lage werkhervattingskans. Ook wordt in het onderzoeksresultaat benadrukt dat scholing niet op zichzelf staat, maar onderdeel is van het UWV‑dienstverleningspakket. Meer informatie over het onderzoek is te vinden in het UWV‑kennisverslag 2025‑8 Nieuw perspectief door scholing. Ervaringen van WGA‑cliënten en UWV‑professionals met de inzet van scholing.

Arbeidsmarktstructuur en samenwerken in Werkcentra

In 2025 start de transitieperiode naar een nieuwe arbeidsmarktinfrastructuur. UWV krijgt samen met gemeenten de wettelijke taak om – naar verwachting – in 2026 in alle arbeidsmarktregio’s een Werkcentrum te hebben ingericht. Met Werkcentra in alle arbeidsmarktregio’s wordt de dienstverlening voor zowel burgers als werkgevers op een laagdrempeligere manier ontsloten. In een Werkcentrum bieden UWV en gemeenten samen met sociale partners, onderwijspartijen en andere publieke en private partners een hoogwaardig, transparant en eenduidig pakket aan diensten. Zowel werkgevers als burgers kunnen van deze dienstverlening gebruikmaken. Met het inrichten van één centrale toegangspoort tot de publiek‑private dienstverlening raakt er niemand tussen wal en schip. Alle werkenden en werkzoekenden, met of zonder uitkering, kunnen er terecht voor hulp bij het vinden van werk, loopbaanadvies en ondersteuning bij scholing, praktijkleren en hulp bij schulden. Werkgevers kunnen bij het Werkcentrum terecht met arbeidsmarktvraagstukken zoals het vinden van geschikt personeel en opleidingen. Er zijn inmiddels 25 Werkcentra operationeel; deels fysiek én digitaal, deels alleen digitaal. Een fysieke locatie kan een centraal loket zijn of de mogelijkheid om een fysieke afspraak te maken op verschillende locaties. De arbeidsmarktregio’s die nog geen Werkcentrum hebben, krijgen volgens planning in de loop van 2025 of januari 2026 een digitaal en/of fysiek Werkcentrum.

Een onderdeel van de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur is de inrichting van een landelijke ondersteuningsstructuur. Er is een Landelijk Ondersteuningsteam Regionale Arbeidsmarkt ingesteld. Dit is een samensmelting van de voormalige Programmaraad en het voormalig landelijk ondersteuningsteam Leerwerkloketten onder regie van UWV. Het nieuwe team is ondergebracht in het landelijk team Samenwerkingen.

Experiment Inspanningsplicht

UWV en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) hebben gezamenlijk een uitgebreid onderzoeksplan opgesteld om op een wetenschappelijke manier het effect van de inspanningsplicht en gekoppelde dienstverlening in de WW te onderzoeken. In dit onderzoek worden drie varianten van de inspanningsplicht met elkaar vergeleken:

1. De huidige werkwijze.

2. Een variant zonder inspanningsplicht, maar mét vrijwillig regulier ondersteuningsaanbod.

3. Een variant met individuele afspraken op basis van de zogenoemde leeroriëntatiemethodiek met een persoonlijk plan opgesteld door de cliënt en tijdig persoonlijk contact met UWV.

Eind januari 2025 is dit onderzoek landelijk van start gegaan. Alle rayons (ons organisatieonderdeel Werkbedrijf is verdeeld in rayons) voeren de eerste twee varianten uit. Dertien rayons voeren daarnaast de derde variant uit. Bij de start van het onderzoek deden zich enkele technische problemen voor. Daarnaast liep het opleiden van de adviseurs in de derde variant langzamer dan verwacht. Met het ministerie van SZW is daarom afgesproken dat de periode waarvan we de data meenemen in het onderzoek pas zou starten op 1 mei, zodat het onderzoek betrouwbare data oplevert. We verwachten dat er ongeveer negen maanden nodig zijn om voldoende cliënten in te laten stromen in het onderzoek, onder voorbehoud van de daadwerkelijke instroom in de WW.

Verhogen arbeidsparticipatie asielzoekers

UWV blijft bijdragen aan de maatschappelijke opgaven rond het verhogen van de arbeidsparticipatie van asielzoekers. In het regeerprogramma is aandacht voor dit thema en UWV denkt als kennispartner en uitvoerende partij actief mee om beleid op dit punt vorm te geven. Om ervaring op te doen in de benodigde dienstverlening voert UWV in samenwerking met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), een aantal gemeenten en andere samenwerkingspartners sinds januari 2025 drie pilots uit met dienstverlening aan asielzoekers en nog niet permanent gehuisveste statushouders. De pilots lopen tot eind december 2025. Inmiddels is Regioplan in opdracht van UWV gestart met een lerende evaluatie. De verwachting is dat het rapport in het eerste kwartaal van 2026 gereed is.

Tewerkstellingsvergunningen

We hebben in de eerste acht maanden van 2025 34.500 aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning of een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid ontvangen, ruim 53% meer dan in de eerste acht maanden van 2024. Bijna 19.000 van deze aanvragen waren voor asielzoekers. Om deze hogere instroom zo goed mogelijk te kunnen verwerken hebben we extra medewerkers ingezet op de afdeling Werkvergunningen. Aanvragen die bij aanlevering al compleet zijn, worden gemiddeld in dertien dagen behandeld.

Preventieve dienstverlening

Om te voorkomen dat mensen in een uitkering terechtkomen, sturen we meer op preventie. Hiermee willen we mensen tijdig aan werk helpen en voorkomen dat ze een beroep moeten doen op een uitkering. Dit doen wij zowel in onze relatie met cliënten en als in contacten met werkgevers.

Ziektewet Werkt

Met ons initiatief Ziektewet Werkt werken we aan een drempelloze en effectieve dienstverlening aan cliënten met een Ziektewet‑uitkering, gericht op werk. Het uiteindelijk doel is cliënten met tijdige en passende dienstverlening te helpen om snel de stap te kunnen maken naar werk en om werkgevers te voorzien van advies en ondersteuning op het gebied van re‑integratievraagstukken. In 2025 geven we invulling aan preventieve dienstverlening door zelf op te treden als werkgever van cliënten die vanuit de WW ziek zijn geworden en door meer aandacht te besteden aan de begeleiding richting werk om hun herstel te bevorderen. Richting werkgevers versterken wij onze rol om uitval van personeel als gevolg van onder andere ziekte te voorkomen. We beproeven deze dienstverlening op zes ontwikkelkantoren met als doel die landelijk in te voeren. De eerste resultaten zijn hoopgevend. We zien een positief effect op werkhervatting voor de gehele WW‑populatie. Ook is het aantal ziekmeldingen op de ontwikkelkantoren gedaald.

Uitstroom naar werk

In de eerste acht maanden van 2025 hebben veel van onze cliënten werk gevonden. In de volgende tabel staat hoeveel uitkeringsgerechtigden in die periode aan het werk zijn gekomen, vergeleken met de eerste acht maanden van 2024.

Tabel Uitstroom naar werk

• *Gedefinieerd als aantal mensen met een WW-uitkering waarvan de dienstverlening wordt beëindigd vanwege volledige werkhervatting (conform de met het ministerie van SZW afgesproken prestatie‑indicator).