Handhavingsinzet

Wij gaan uit van vertrouwen in burgers en we zijn ons bewust van de complexe wetgeving waarbij een fout snel is gemaakt. In onze dienstverlening staat daarom het voorkomen van overtredingen voorop en als iemand toch een fout maakt, dan passen we bij het opleggen van sancties de menselijke maat toe.

We verrekenen zoveel mogelijk de inkomsten van een uitkeringsgerechtigde met diens uitkering op basis van de informatie die we al hebben. Hierdoor komen onbedoelde overtredingen van de inlichtingenplicht minder vaak voor en kunnen we meer aandacht besteden aan onder andere onderzoeken naar georganiseerde fraudefenomenen. Hierbij werken we samen met partners als de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA), de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD), het Openbaar Ministerie (OM), politie en gemeenten.

We werken ook samen met partners in het buitenland. Half mei nam ons Internationaal Bureau Fraude‑informatie deel aan een internationale bijeenkomst in Rome die werd georganiseerd door de European Labour Authority (ELA) en het Italiaanse socialeverzekeringsorgaan. Onderwerp van gesprek was de aanpak van grensoverschrijdende socialezekerheidsfraude. Hierbij zijn concrete afspraken gemaakt over samenwerking met verschillende landen.

Herstel cliëntcontact

In 2024 is UWV gestart met de pilot Herstel cliëntcontact, met als doel het voorkomen van maatregelen of schorsing van de uitkering. De focus ligt daarmee op preventie. De pilot richt zich op het herstel van het contact met cliënten die meerdere keren niet op afspraken zijn verschenen. Door een fysiek contactmoment te organiseren, wordt geprobeerd het contact te herstellen en te voorkomen dat de cliënt (verder) in de knel raakt. In 2024 heeft 58% van de opgepakte verzoeken geleid tot herstel van het contact met de cliënt. Sinds april is deze service beschikbaar bij alle vestigingen van ons organisatieonderdeel Werkbedrijf. In de resterende maanden van 2025 en in 2026 breiden we deze activiteit uit naar andere organisatieonderdelen.

Overtredingen inlichtingenplicht

We wijzen uitkeringsgerechtigden erop dat ze verplicht zijn om relevante wijzigingen zoals vrijwilligerswerk, vakantie of verhuizing tijdig en volledig aan ons door te geven. We zien er op diverse manieren op toe dat mensen zich hieraan houden. Dit kan uiteenlopen van een korte telefonische controle tot een uitgebreid onderzoek. Als cliënten te veel hebben ontvangen, dan moeten ze het te veel ontvangen bedrag terugbetalen. Daarbij kan een boete of waarschuwing worden opgelegd. Ook kunnen we in bepaalde gevallen aangifte doen bij het Openbaar Ministerie, dat vervolgens kan overgaan tot een strafrechtelijke vervolging. Verreweg de meesten van de ruim 1,2 miljoen mensen die van ons een uitkering ontvangen, willen zich aan de regels houden. We constateerden in de eerste acht maanden van 2025 2.600 overtredingen van de inlichtingenplicht voor een bedrag van € 6,8 miljoen, inclusief benadeling in verband met inkomsten uit een opting‑inconstructie naast een arbeidsongeschiktheidsuitkering (zie in paragraaf Inkomenszekerheid bieden onder het kopje Andere herstelacties de herstelactie Inlichtingenplicht en koppeling abonnementenservice arbeidsongeschiktheidswetten (AW)). In de eerste acht maanden van 2024 constateerden we 2.400 overtredingen voor een bedrag van € 4,9 miljoen.

We vinden het belangrijk dat de sanctie die we opleggen in verhouding staat tot de begane overtreding. We leggen alleen bij zware overtredingen een boete op. Bij lichtere overtredingen volstaan we met een waarschuwing. In de eerste acht maanden van 2025 legden we boetes op voor een bedrag van € 0,6 miljoen (eerste acht maanden van 2024 ook € 0,6 miljoen).

Tabel Overtredingen inlichtingenplicht

• *Dit is een afgerond aantal, het exacte aantal is 10 (eerste acht maanden 2024: 13).

Er zijn iets meer overtredingen geconstateerd dan een jaar geleden. Er zijn meer waarschuwingen opgelegd, vooral bij de WW vanwege het niet of te laat doorgeven van vakantie. Het percentage boetes is daarentegen verder afgenomen.

Overtredingen inspanningsplicht

Uitkeringsgerechtigden met arbeidsvermogen zijn verplicht zich voldoende in te spannen om werk te vinden. WW‑gerechtigden moeten verantwoording afleggen over hun sollicitatieactiviteiten. Wie zich aantoonbaar onvoldoende inspant, kan worden gekort op zijn uitkering.

Tabel Overtredingen inspanningsplicht