Arbeidsbemiddeling

De arbeidsmarkt koelt wel wat af, maar de krapte houdt in veel sectoren aan, zoals in de zorg, het onderwijs, de IT en de techniek. Ook neemt de druk op de beroepsbevolking toe, onder andere door toenemende vergrijzing, een toename van het aantal werkzoekenden met een kwetsbare positie en veranderingen op de arbeidsmarkt.

Deze ontwikkelingen vragen om andere manieren van dienstverlening door UWV en zijn ketenpartners. De krapte biedt kansen voor mensen die tot nu toe geen werk konden vinden. De beschikbare banen vragen echter vaak andere vaardigheden dan waar werkzoekenden over beschikken. Daarom investeren we in samenwerking met onze ketenpartners in het om- en bijscholen van werkzoekenden (een Leven Lang Ontwikkelen). Hierbij ligt de focus niet alleen op diploma’s, maar ook meer op verworven en te ontwikkelen competenties.

Om de krapte op de arbeidsmarkt aan te pakken, moeten bedrijven een mix aan maatregelen nemen. Naast anders werven, is het behouden van personeel en het anders organiseren steeds belangrijker. Voor deze drie pijlers hebben we 34 (deel)oplossingen in beeld gebracht en onlangs geactualiseerd, die werkgevers kunnen inspireren.

In deze paragraaf gaan we in op onze dienstverlening voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, onze samenwerking in de Werkcentra en onze inzet op maatwerk, preventie en experimenten om de arbeidsparticipatie te vergroten.

Dienstverlening aan groepen met lage werkhervattingskans

Er is aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt en iedereen blijft hard nodig. In dat kader is het belangrijk om aan de groepen met een lagere werkhervattingskans binnen het huidige dienstverleningsmodel effectieve dienstverlening te bieden, zodat ook zij naar werk kunnen worden begeleid. Daarbij is ook de werkgeversdienstverlening nadrukkelijk van belang. Door te investeren in werkgevers kunnen we voor deze groepen kansen creëren en werkgevers helpen bij het vinden van personeel.

Uit onderzoek onder WIA 35‑minners, mensen die voor minder dan 35% arbeidsongeschikt zijn en daarom geen WIA‑uitkering krijgen, als onderdeel van het Kennisprogramma Onbeperkt aan het werk is gebleken dat een groot deel van deze groep zich in een kwetsbare situatie bevindt en daardoor een grote afstand tot de arbeidsmarkt kan hebben. De aanbevelingen uit het onderzoek hebben geleid tot een uitgebreid benuttingsadvies waarmee de cliënt voor, tijdens en ook na de claimbeoordeling meer bij de hand wordt genomen richting werk.

Daarnaast biedt het onderzoeksresultaat van de pilots Scholingsexperiment binnen het kennisprogramma Onbeperkt aan het werk ook aanbevelingen om onze dienstverlening naar een hoger niveau te brengen. We hebben deze aanbevelingen opgepakt, zoals de verbetering van het inkoopproces van scholingen, de aanstelling van scholingsadviseurs en het benadrukken in de uitvoering van het belang van scholing, ook voor cliënten met een lage werkhervattingskans. 

Arbeidsmarktstructuur en samenwerken in Werkcentra

In 2025 start de transitieperiode naar een nieuwe arbeidsmarktinfrastructuur (wijziging wet en besluit SUWI). UWV krijgt samen met gemeenten de wettelijke taak om – naar verwachting – in 2026 in alle arbeidsmarktregio’s een Werkcentrum in te richten. Met Werkcentra in alle arbeidsmarktregio’s wordt de dienstverlening voor zowel burgers als werkgevers op een laagdrempeligere manier ontsloten. In een Werkcentrum bieden UWV en gemeenten samen met sociale partners, onderwijspartijen en andere publieke en private partners een hoogwaardig, transparant en eenduidig pakket aan diensten. Zowel werkgevers als burgers kunnen van deze dienstverlening gebruikmaken. Met het inrichten van één centrale toegangspoort tot de publiek‑private dienstverlening raakt er niemand tussen wal en schip. Alle werkenden en werkzoekenden, met of zonder uitkering, kunnen er terecht voor hulp bij het vinden van werk, loopbaanadvies en ondersteuning bij scholing, praktijkleren en hulp bij schulden. Werkgevers kunnen bij het Werkcentrum terecht met arbeidsmarktvraagstukken zoals het vinden van geschikt personeel en opleidingen. Er zijn inmiddels achttien Werkcentra operationeel; deels fysiek én digitaal, deels digitaal. De arbeidsmarktregio’s die nog geen Werkcentrum hebben, krijgen volgens planning in de loop van 2025 of per 1 januari 2026 een digitaal en/of fysiek Werkcentrum.

Onderdeel van de hervorming van de arbeidsmarktinfrastructuur is de inrichting van een landelijke ondersteuningsstructuur. Er is een landelijk ondersteuningsteam regionale arbeidsmarkt ingesteld. Dit is een samensmelting van de voormalige Programmaraad en het voormalig landelijk ondersteuningsteam Leerwerkloketten onder regie van UWV. Het nieuwe team is ondergebracht in het landelijk team Samenwerkingen.

Experiment Inspanningsplicht

UWV en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) hebben gezamenlijk een uitgebreid onderzoeksplan opgesteld om op een wetenschappelijke manier het effect van de inspanningsplicht en gekoppelde dienstverlening in de WW te onderzoeken. In dit onderzoek worden drie varianten van de inspanningsplicht met elkaar vergeleken:

1. De huidige werkwijze.

2. Een variant zonder inspanningsplicht, maar mét vrijwillig regulier ondersteuningsaanbod.

3. Een variant met individuele afspraken op basis van de zogenoemde leeroriëntatiemethodiek met een persoonlijk plan opgesteld door de cliënt en tijdig persoonlijk contact met UWV.

Eind januari 2025 is dit onderzoek landelijk van start gegaan. Alle rayons (ons organisatieonderdeel Werkbedrijf is verdeeld in rayons) voeren de eerste twee varianten uit. Dertien rayons voeren daarnaast de derde variant uit. Bij de start van het onderzoek deden zich enkele technische problemen voor. Daarnaast liep het opleiden van de adviseurs in de derde variant langzamer dan verwacht. We willen daarom de periode waarvan we de data meenemen in het onderzoek (de zogenoemde inclusieperiode) laten starten op 1 mei 2025, zodat het onderzoek betrouwbare data oplevert. We verwachten dat er ongeveer negen maanden nodig zijn om voldoende cliënten in te laten stromen in het onderzoek, onder voorbehoud van de daadwerkelijke instroom in de WW.

Verhogen arbeidsparticipatie asielzoekers

UWV blijft bijdragen aan de maatschappelijke opgaven rond het verhogen van de arbeidsparticipatie van asielzoekers. In het regeerprogramma is aandacht voor dit thema en UWV denkt als kennispartner en uitvoerende partij actief mee om beleid op dit punt vorm te geven. Om ervaring op te doen in de benodigde dienstverlening voert UWV in samenwerking met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), een aantal gemeenten en andere samenwerkingspartners sinds januari 2025 drie pilots uit met dienstverlening aan asielzoekers en nog niet permanent gehuisveste statushouders. De pilots lopen tot eind december 2025. Gedurende deze periode laat UWV een lerende evaluatie uitvoeren door Regioplan. De ervaringen uit deze pilots helpen ons om later gerichte dienstverlening te ontwikkelen en geven vooral inzicht in de samenwerking die daarvoor tussen partijen nodig is. Hierbij wordt aansluiting gezocht met de expertise en diensten zoals die beschikbaar zijn vanuit het EURES-netwerk, het Europese netwerk dat werkzoekenden en werkgevers helpt om buiten de nationale grenzen met elkaar in contact te komen en de kansen van arbeidsmobiliteit te benutten.

Preventieve dienstverlening

Om te voorkomen dat mensen in een uitkering terechtkomen, sturen we in 2025 meer op preventie. Hiermee willen we mensen tijdig aan werk helpen en voorkomen dat ze een beroep moeten doen op een uitkering. Dit doen wij zowel in onze relatie met cliënten en als in contacten met werkgevers.

In 2025 geven we vorm aan intensievere begeleiding met meer klantcontacten voor WGA- en Wajong-cliënten nadat zij aan het werk zijn gegaan. Hiermee willen wij duurzame arbeidsdeelname bevorderen. Met ingang van het vierde kwartaal van 2024 is in dat kader al mogelijk geworden om de dienst Werkbehoud in te zetten. Deze dienst, die tot doel heeft om cliënten gedurende drie maanden intensief te begeleiden, kent een variant bedoeld voor cliënten die het werk in loondienst hebben hervat en cliënten die als zelfstandige zijn gere-integreerd.

Uitstroom naar werk

In de eerste vier maanden van 2025 hebben veel van onze cliënten werk gevonden. In de volgende tabel staat hoeveel uitkeringsgerechtigden in die periode aan het werk zijn gekomen, vergeleken met de eerste vier maanden van 2024.

Tabel Uitstroom naar werk

• *Gedefinieerd als aantal mensen met een WW‑uitkering waarvan de dienstverlening wordt beëindigd vanwege volledige werkhervatting (conform met ministerie van SZW afgesproken prestatie‑indicator).