Sociaal-medische dienstverlening

Al jaren is de vraag naar sociaal-medische beoordelingen groter dan we met de beschikbare capaciteit aankunnen. Door deze mismatch moet een groot aantal mensen te lang op hun sociaal-medische beoordeling wachten en daarmee op duidelijkheid over hun recht op een uitkering.

Cliënten en ook hun werkgevers verkeren hierdoor te lang in onzekerheid. Voor onze eigen medewerkers betekent het een hoge werkdruk. We werken al langere tijd intensief aan maatregelen die verlichting moeten brengen.

In deze paragraaf gaan we in op de aanpak van de hoge WIA- en Wajong‑instroom en de artsencapaciteit.

Tabel Aantal wachtende WIA- en Wajong-cliënten

Aanpak van de hoge WIA‑instroom

We hebben voor 2025 het streven om de wachttijden voor WIA‑claimbeoordelingen niet verder te laten oplopen. Het aantal mensen dat moet wachten, is in de eerste vier maanden van 2025 echter toegenomen (zie bovenstaande tabel). We hebben in de eerste vier maanden van 2025 minder claimbeoordelingen uitgevoerd dan in de eerste vier maanden van 2024. Dit komt door het tijdelijk stopzetten van de 60+‑maatregel (de maatregel waardoor mensen van 60 jaar en ouder een vereenvoudigde WIA‑beoordeling kregen zonder tussenkomst van een verzekeringsarts) en het beëindigen van de overwerkregeling voor onze medewerkers. De 60+‑regeling wordt later dit jaar weer ingevoerd. In de Voorjaarsnota 2025 heeft het kabinet geld vrijgemaakt om vanaf september 2025 de vereenvoudigde claimbeoordeling voor 60‑plussers voort te zetten voor een periode van twee jaar.

Wel liepen de volgende maatregelen door:

• Het werken in sociaal-medische centra waar vaste multidisciplinaire teams onder inhoudelijke leiding van een verzekeringsarts bepalen welke expertise op welk moment nodig is en welke aanvullende begeleiding vereist is.

• De maatregel Praktisch beoordelen. Deze maatregel, die geldt sinds 1 juli 2024, maakt het mogelijk om bij iemand die feitelijke arbeid (heeft) verricht de mate van arbeidsongeschiktheid uitsluitend te baseren op een praktische schatting van de feitelijke verdiensten. De theoretische schatting wordt dus achterwege gelaten. Het doel van deze maatregel is om capaciteit van verzekeringsartsen vrij te maken en verzekerden eerder duidelijkheid te kunnen bieden. Daarnaast is die beoordeling voor cliënten inzichtelijker en herkenbaarder, omdat ze alleen uitgaat van het werk dat iemand feitelijk doet. De wijziging komt voort uit het pakket van maatregelen en beleidsopties dat is bedoeld om de mismatch tussen de vraag naar en het aanbod van sociaal‑medische beoordelingen te verkleinen.

• Initiatieven om artsen te werven, zoals de wervingscampagne met de boodschap Word arts arbeid en gezondheid. Meer dan een arts. We zijn er in de eerste vier maanden van 2025 in geslaagd om 46 artsen aan te nemen.

Tegenover het lagere aantal claimbeoordelingen staat een vrijwel gelijkblijvend hoog aantal nieuwe WIA‑aanvragen. Ook de capaciteitsinzet voor de herstelactie en voor de kwaliteitsverbetering van onze sociaal‑medische beoordelingen zorgde voor extra druk op het realiseren van de doelstelling.

Tabel WIA-claimbeoordelingen

• *Totaalbedrag aan dwangsommen sociaal-medische beoordelingen (niet alleen WIA‑claimbeoordelingen).

We hebben in maart besloten om tijdelijk de beslistermijn voor het uitvoeren van een WIA‑beoordeling van acht weken te verlengen tot het wettelijk maximum van zestien weken, gezien het toenemende verschil tussen de vraag naar sociaal‑medische beoordelingen en het aanbod van verzekeringsartsen. Door dit verschil loopt het bedrag aan dwangsommen dat UWV betaalt, door niet tijdig te beslissen, op. Vooralsnog geldt dit besluit voor de duur van één jaar met de optie om dit besluit jaarlijks te verlengen. We verwachten dat deze aanpak dit jaar een verlagend effect zal hebben van enkele miljoenen euro’s aan dwangsommen.

Aanpak van de Wajong-instroom

Ook voor Wajongers hadden we als streven om de wachttijden niet verder te laten oplopen. Deze doelstelling hebben we tot nu toe niet gehaald. Hierbij speelt dat het aantal ontvangen Wajong‑aanvragen fors is toegenomen. Wel hebben we ongeveer evenveel Wajong‑claimbeoordelingen in de eerste vier maanden van 2025 uitgevoerd als in de eerste vier maanden van 2024. Dit ondanks bezettingsproblemen en ziekteverzuim binnen de desbetreffende teams en de extra capaciteitsinzet voor verbetering van de kwaliteit van onze sociaal‑medische beoordelingen. Voor de Wajong is het uitgangspunt dat alle beoordelingen binnen de wettelijke termijn plaatsvinden. Daarvoor stellen we nu een plan op waarbij er aandacht is voor de bezettingsproblemen, de kwaliteitsverbetering, de vorming van sociaal-medische centra voor de uitvoering van de Participatiewet en de vermindering van aanvragen samen met de gemeenten.

Tabel Wajong-claimbeoordelingen

Artsencapaciteit

Al vele jaren is de vraag naar sociaal‑medische beoordelingen groter dan we met de beschikbare capaciteit aankunnen. In onderstaande tabel is de artsencapaciteit in de eerste vier maanden van 2025 weergegeven. Vanaf 2025 nemen we de brutoartsencapaciteit op. De omrekening naar nettoartsencapaciteit (inclusief correctie voor opleidingsinvestering en neventaken) is foutgevoelig. De brutocapaciteit geeft een goed beeld van de artsencapaciteit.

Tabel Artsencapaciteit bij UWV‑organisatieonderdeel Sociaal‑medische zaken

• *Sinds juni 2024 worden binnen de sociaal‑medisch centra regievoerders aangesteld. Dit zijn verzekeringsartsen met taakdelegatie die naast hun reguliere werkzaamheden als arts ook managementtaken uitvoeren. Hierdoor is hun netto‑inzetbaarheid niet exact te meten.
• **AIOS’en zijn (basis)artsen in opleiding tot specialist, ANIOS’en zijn (basis)artsen niet in opleiding tot specialist.