We kunnen het niet alleen

Om de publieke dienstverlening te verbeteren, is het van belang dat alle betrokken partijen voortdurend nauw met elkaar in contact staan. Hiertoe werken we aan versterking van de samenwerking tussen Rijksoverheid, publieke dienstverleners en de politiek.

UWV wil dat cliënten zich gezien, gehoord en geholpen voelen. We maken de omslag van een procesgerichte uitvoeringsorganisatie naar een mensgerichte publieke dienstverlener die staat op een stevig fundament. Daar zetten onze medewerkers zich dagelijks voor in. Tegelijkertijd moeten we vaststellen dat er de afgelopen jaren te veel fouten zijn gemaakt. Dit komt door onze eigen werkprocessen en doordat de wet- en regelgeving die UWV uitvoert steeds complexer wordt. Voor de burger is die niet meer te begrijpen en voor onze medewerkers niet goed uitvoerbaar.

Er bestaat inmiddels brede consensus dat ons systeem van inkomensondersteuning vergaande vereenvoudiging behoeft. UWV heeft hier in 2024 opnieuw aandacht voor gevraagd via zijn knelpuntenbrief en ook in gesprekken met Kamerleden, bij de kabinetsformatie en het kabinet. In het regeerprogramma is opgenomen dat het stelsel van sociale zekerheid integraal moet worden hervormd en vereenvoudigd. Meer specifiek is de ambitie uitgesproken om het arbeidsongeschiktheidsstelsel te hervormen aan de hand van de adviezen van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS). In 2024 heeft UWV samen met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gewerkt aan een reactie op de adviezen van de OCTAS. Op korte termijn vinden wij het noodzakelijk om al stappen te zetten om de huidige complexiteit in het arbeidsongeschiktheidsstelsel te verminderen. Die kortetermijnmaatregelen ziet UWV als een tussenstap naar een uitvoerbaar stelsel voor alle werkenden, dat wordt voorbereid op de uitdagingen van de toekomstige arbeidsmarkt. De minister van SZW heeft in zijn brief aan de Tweede Kamer van 28 januari 2025 toegezegd om de Tweede Kamer voor de zomer te informeren over een pakket maatregelen voor de korte termijn voor verbetering en vereenvoudiging van het arbeidsongeschiktheidsstelsel.

Vereenvoudigingen realiseren

UWV wil graag bijdragen aan de beoogde vereenvoudiging van ons stelsel. Er is snel verbetering nodig omdat het stelsel op onderdelen vastloopt voor cliënten, werkgevers en onze eigen medewerkers en de wet- en regelgeving te weinig ruimte biedt voor de benodigde menselijke maat. Daardoor verliezen burgers het vertrouwen in de overheid. Integrale hervorming waarin vereenvoudiging en bestaanszekerheid centraal staan, is nodig. We zien nu al mogelijkheden om relatief snel vereenvoudigingen te realiseren via kleinere ingrepen in het stelsel. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om vereenvoudigingen in de WW, de dagloonsystematiek en bij de sociaal‑medische beoordelingen. Die verbeteringen dragen bij aan een beter uitvoerbaar stelsel en leiden daarmee tot een betere dienstverlening aan onze cliënten. Daarnaast kunnen we hiermee kosten besparen in de uitvoering. Met het ministerie van SZW onderzoeken we hoe we door het doorvoeren van vereenvoudigingen een bijdrage kunnen leveren aan de taakstelling uit het regeerprogramma.

Vereenvoudiging van de WW

SZW en UWV zijn in 2023 een WW‑vereenvoudigingstraject gestart. Dit traject is in 2024 tijdelijk stopgezet in verband met de uitwerkingen van de WW‑maatregelen uit het hoofdlijnenakkoord. Het wordt in het eerste kwartaal van 2025 weer voortgezet.

Vereenvoudiging van de dagloonsystematiek

In het verlengde van uitspraken van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) over loonloze tijdvakken tijdens de WIA‑uitkering zijn UWV en het ministerie van SZW bezig om te kijken op welke manier de dagloonberekening op zich, en daarmee ook het Dagloonbesluit, kunnen worden vereenvoudigd. UWV verkent tegelijkertijd binnen de huidige kaders, vooruitlopend op wijziging van het Dagloonbesluit, de mogelijkheden van vereenvoudiging van de dagloonberekening.

Vereenvoudiging uitkering bij betalingsonmacht werkgever bij faillissementen

Ons vereenvoudigingsvoorstel om de huidige WW-uitkering bij betalingsonmacht van de werkgever te wijzigen, bestaat uit twee onderdelen:

• Wettelijk regelen dat UWV loon en achtergesteld loon baseert op gegevens uit de polisadministratie. UWV stelt dan het maandloon vast op basis van de bestaande dagloonregels en de loongegevens uit de polisadministratie. De uitkering vindt plaats over een periode van maximaal vijf maanden. UWV betaalt daarnaast als aanvulling een opslagpercentage over het uit te keren bedrag ter compensatie van opgebouwde vakantiedagen/‑bijslag.

• Wettelijk regelen dat niet-afgedragen pensioenpremies over een periode van maximaal één jaar vóór de datum van het einde van de arbeidsovereenkomst worden losgekoppeld van de uitkeringsaanvraag van de werknemer op grond van de bepalingen uit de WW. Hierover vindt overleg plaats tussen het ministerie van SZW, de Pensioenfederatie en UWV.

Vereenvoudiging CRTV‑LAO

Op grond van een compensatieregeling wordt de hoogte van de transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid (CRTV-LAO) die een werkgever moet betalen bij ontslag van een langdurig zieke werknemer vastgesteld aan de hand van de wettelijk vastgestelde opbouw, de duur van de arbeidsovereenkomst, het brutoloon en de maximale transitievergoeding. Ons voorstel is om de bestaande complexe berekening van brutoloon te vervangen door het hanteren van loongegevens uit de polisadministratie. Een belangrijk voordeel is dat UWV dan niet langer verplicht is om het wettelijk compensatiebedrag te berekenen op basis van interpretatie van alle van toepassing zijnde loonbestanddelen en bijhorende referteperioden. De berekening van de hoogte van de compensatie kan dan naar verwachting volledig worden geautomatiseerd. Het gevolg hiervan is een besparing op de uitvoeringskosten.