Gegevensdienstverlening

Om het voor burgers, werkgevers en gegevensafnemers gemakkelijker te maken werken we aan verbetering van de loonaangifteketen en de polisadministratie.

We gaan in deze paragraaf in op de initiatieven die de loonaangifteketen robuuster maken en op het functioneren van die keten.

Loonaangifteketen en polisadministratie verbeteren

De loonaangifteketen (LAK) is een samenwerkingsverband van de Belastingdienst, UWV en het CBS. De loonaangifteketen heeft tot doel de administratieve lasten voor inhoudingsplichtigen te verlichten, de uitvoeringskosten voor afnemers van gegevens te verminderen en burgers gemak te bieden. De gegevens die de keten voortbrengt, worden door UWV opgeslagen in de polisadministratie en onder andere gebruikt voor het vaststellen van de hoogte en duur van uitkeringen. Eind december 2024 stonden er 21,5 miljoen actuele inkomstenverhoudingen van 14,1 miljoen mensen in de polisadministratie geregistreerd. De verschillende verantwoordelijkheden van de Belastingdienst, UWV en het CBS zijn wettelijk vastgelegd in de Wet_SUWI. De Belastingdienst stuurt de dienstverband‑ en loongegevens uit de loonaangifte op werknemersniveau door naar UWV, die deze gegevens opneemt in de polisadministratie. De polisadministratie bevat daardoor de gegevens van alle verzekerde Nederlanders die inkomen uit arbeid en/of uitkeringen ontvangen.

Ook in onze dienstverlening voor gegevensafnemers brengen we voortdurend verbeteringen aan en passen we waar mogelijk maatwerk toe. Ons uitgangspunt is dat we kwalitatief hoogwaardige gegevens leveren waar burgers, werkgevers en gegevensafnemers echt mee geholpen zijn. De loonaangifteketen heeft zich sinds de start in 2006 ontwikkeld tot een van de grootste informatieketens van Nederland. UWV, de Belastingdienst en het CBS willen continu de processen binnen de loonaangifteketen en de kwaliteit van gegevens in de polisadministratie verder verbeteren.

Toekomstbestendigheid van de keten

In het eerste halfjaar van 2024 hebben drie werkgroepen, met deelnemers vanuit de ketenpartijen en externe experts en belanghebbenden, de toekomstbestendigheid van de loonaangifteketen verkend aan de hand van drie thema’s: governance, IV‑architectuur en dienstverlening en service. De werkgroep voor governance toetste of alle belangen binnen de loonaangifteketen met de bestaande overlegstructuur nog goed worden behartigd. De werkgroep voor IV‑architectuur keek naar de manier waarop de gegevens nu worden verwerkt, de knelpunten die hierbij komen kijken en de vraag wat er in de loonaangifteketen moet worden verbeterd om toekomstbestendig te zijn. De werkgroep voor dienstverlening en service beschouwde de dienstverlening aan afnemers, inhoudingsplichtigen en de ministeries van Financiën en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), en in welk opzicht de dienstverlening en service van de loonaangifteketen aangevuld en verbeterd kunnen worden. De werkgroepen hebben begin juni 2024 gerapporteerd. Een onafhankelijke adviesraad heeft vervolgens een overkoepelend advies uitgebracht aan de leden van het Kernteam LAK. Omdat de Belastingdienst, het CBS en UWV verschillende prioriteiten kennen binnen de loonaangifteketen en het niet mogelijk is om alles tegelijkertijd op te pakken, moet er worden geprioriteerd. Daarom werken deze partijen aan een roadmap met initiatieven die maakbaar en haalbaar zijn en die de kwaliteit van de processen en data in de loonaangifteketen zullen verbeteren. Het verbeteren van de datakwaliteit staat in de roadmap centraal.

Integrale frauderisicoanalyse

Verder wordt onderzocht wat er nodig is om binnen de loonaangifteketen bewuster om te gaan met misbruik en oneigenlijk gebruik van gegevens. Daarom zijn we binnen UWV gestart met een integrale frauderisicoanalyse om de polisadministratie door te lichten op risico’s van misbruik en oneigenlijk gebruik. Het analyserapport is eind januari 2024 opgeleverd. Hierin wordt onderscheid gemaakt in drie hoofdcategorieën van brutorisico’s (risico’s waarbij geen rekening is gehouden met al getroffen beheersmaatregelen):

1. Verzuim van het doen van loonaangifte: de inhoudingsplichtige doet dan geen aangifte, waardoor gegevens in de polisadministratie ontbreken.

2. Foutieve gegevensuitvoer: de inhoudingsplichtige geeft verkeerde gegevens door, wat leidt tot verkeerde gegevens in de polisadministratie.

3. Correcties en het terugkoppelproces: de inhoudingsplichtige corrigeert onterecht gegevens in de polisadministratie of corrigeert bewust foutieve gegevens niet.

Voor een gedeelte van deze brutorisico’s is in 2024 gekeken of er al beheersmaatregelen zijn, waardoor het nettorisico (risico waarbij rekening is gehouden met de al getroffen beheersmaatregelen) kan worden geformuleerd. De Belastingdienst, het CBS en UWV gaan onderdelen van de integrale frauderisicoanalyse opnemen in een roadmap met initiatieven die maakbaar en haalbaar zijn en de kwaliteit van de processen en data in de loonaangifteketen zullen verbeteren. In het eerste kwartaal van 2025 starten de Belastingdienst en UWV met het uitwerken van de eerste twee fiches (verhoging van het sv‑loon vóór een faillissement, en een dg­­a onterecht opgegeven als verzekerde werknemer), waarbij ze ook beheersmaatregelen bij de Belastingdienst worden meegenomen.

Functioneren loonaangifteketen

Voor een objectieve beoordeling van het functioneren van de loonaangifteketen is een gezamenlijk normenkader ontwikkeld. Dit normenkader omvat zeven items die alle betrekking hebben op de logistieke gegevensverwerking binnen de Belastingdienst en UWV. Om de werking van de loonaangifteketen te kunnen borgen, is het niet alleen nodig dat de logistieke gegevensverwerking in de keten op orde is. Ook het succesvol implementeren van wet‑ en regelgeving en het verwerken van (de consequenties van) proces‑ en systeemontwikkelingen zijn hierbij zoals hierboven genoemd van belang. De loonaangifteketen heeft in 2024 aan alle gestelde normen voldaan.

Tabel Werking van de loonaangifteketen

• *Dit item is door personeelsuitval niet het gehele jaar gemeten.