Dienstverlening aan werkzoekenden
De arbeidsmarkt is nog steeds historisch krap. Er is goed opgeleid personeel nodig om te werken aan de noodzakelijke transities. Tegelijkertijd zijn er in Nederland nog veel mensen die niet werken, maar die dat wel zouden willen of kunnen.
We ondersteunen mensen die op zoek zijn naar een andere baan, werken aan hun re‑integratie of een volgende stap in hun loopbaanontwikkeling willen zetten. We hebben daarbij ook steeds meer aandacht voor het voorkomen van baanverlies en de begeleiding van werk naar werk. We zijn ervan overtuigd dat de beste resultaten kunnen worden behaald als publieke en private partijen hun krachten bundelen en samenwerken in Werkcentra. We zetten ons daarom in voor de vorming van Werkcentra in steeds meer arbeidsmarktregio’s en voor tijdelijke oplossingen om de huidige gebundelde dienstverlening ook in 2025 te kunnen voortzetten, tot het moment dat de nieuwe wetgeving die deze aanpak structureel mogelijk maakt in 2026 ingaat. Om duurzame inzetbaarheid te bevorderen, stimuleren we werkzoekenden nadrukkelijk om arbeidsmarktgerichte scholing te volgen. Voor kwetsbare groepen zetten we extra dienstverlening in. Met onze publicaties over regionale en landelijke krapteberoepen en over beroepen die juist minder kansen bieden, willen wij werkzoekenden inspireren om breder te kijken dan alleen het eigen vakgebied. Knelpunten voor werkzoekenden pakken we aan of brengen we actief onder de aandacht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).
Samenwerking in Werkcentra
Om de mismatch en de krapte op de arbeidsmarkt op te lossen, is het nodig dat publieke en private partijen hun krachten bundelen en samenwerken. We zetten ons, samen met onze partners, in voor het realiseren van één Werkcentrum per arbeidsmarktregio. Hiermee bouwen we voort op wat we nu al samen doen in de regionale mobiliteitsteams. In het Werkcentrum werken UWV en gemeenten op minimaal één fysieke locatie of online samen met regionale partners zoals onderwijsinstellingen, vakbonden, werkgeversorganisaties en private partijen. Het Werkcentrum is er voor alle werkzoekenden met of zonder uitkering, mensen die van baan willen wisselen en werkgevers die op zoek zijn naar duurzaam inzetbaar personeel. Ze kunnen er terecht voor hulp bij het zoeken naar werk of het vinden van personeel, loopbaanadvies, scholing, praktijkleren en hulp bij schulden. De Leerwerkloketten, het loket van de regionale Werkgeversservicepunten en de huidige regionale mobiliteitsteams zijn onderdeel van het Werkcentrum. In veel regio’s wordt al concreet invulling gegeven aan deze samenwerking. Iedere regio kent zijn eigen tempo en dynamiek. Er zijn inmiddels dertien Werkcentra in verschillende stadia van ontwikkeling operationeel. In Amersfoort, Groningen, Zuid‑Limburg (Maastricht en Sittard/Geleen), Rotterdam/Rijnmond, Zuid‑Kennemerland en IJmond, Drechtsteden en Zuidoost‑Brabant (Eindhoven) is een Werkcentrum gevestigd dat zowel fysiek als digitaal opereert. In vijf andere arbeidsmarktregio’s zijn er nog geen fysieke vestigingen maar is wel een online loket ingericht. Dit geldt voor de regio Helmond‑De Peel, waar eind september 2024 een online Werkcentrum geopend werd, en voor de regio’s Noordoost‑Brabant (Den Bosch), Stedendriehoek en Noordwest Veluwe, Groot Amsterdam en Regio Zwolle. In november openen naar verwachting in Zeeland een online Werkcentrum en in Midden‑Brabant een Werkcentrum dat zowel fysiek als digitaal zal opereren.
De huidige regionale mobiliteitsteams kunnen bij hun dienstverlening uitgaan van wat iemand nodig heeft; daarbij maakt het niet uit wat voor soort uitkering iemand van welke instantie ontvangt. De Tijdelijke regeling aanvullende dienstverlening die dat mogelijk maakt, vervalt per 2025. Om dit uitgangspunt in de dienstverlening duurzaam mogelijk te maken, is aangepaste wetgeving nodig. Werknemers van grote werkgevers die van baan willen wisselen, krijgen daarbij vaak ondersteuning van de eigen hr‑afdeling. Dat geldt echter niet voor de vele werknemers van kleinere werkgevers. Om ook mensen zonder uitkering te kunnen ondersteunen bij het vinden van (ander) werk is, zoals gezegd, nieuwe wetgeving nodig. Het is de bedoeling dat de wetswijzigingen in 2026 ingaan, zodat verder structureel invulling gegeven kan worden aan één Werkcentrum per arbeidsmarktregio, waar iedereen voor hulp terechtkan: werkzoekenden met of zonder uitkering, mensen die van baan willen wisselen en werkgevers die op zoek zijn naar duurzaam inzetbaar personeel. De hierboven genoemde tijdelijke regeling voor de regionale mobiliteitsteams stopt per 1 januari 2025. We onderzoeken momenteel samen met het ministerie van SZW hoe we de dienstverlening zoals die binnen de regionale mobiliteitsteams is ontwikkeld, kunnen voortzetten tot het moment dat de nieuwe wetgeving in 2026 ingaat.
Statushouders en asielzoekers
Er is veel onbenut potentieel onder statushouders en asielzoekers (die onder voorwaarden mogen werken). Beide groepen ervaren diverse belemmeringen om op hun niveau te kunnen en mogen werken. Naast het wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving zal vooral extra moeten worden geïnvesteerd in de begeleiding van statushouders en asielzoekers naar duurzaam werk. Tot nu toe ontbreekt echter een ondersteuningsstructuur voor de begeleiding naar werk van asielzoekers en statushouders die nog in een asielzoekerscentrum wonen. We beproeven daarom samen met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), gemeenten en maatschappelijke partners in enkele pilots hoe een effectieve ondersteuningsstructuur voor deze groep invulling moet krijgen. Deze pilots lopen door tot medio 2025.
Knelpunten aanpakken
Mensen met een WW‑uitkering geven vooral aan dat ze onze dienstverlening als onvoldoende persoonlijk en op maat ervaren, met te weinig ruimte om zelf de regie te nemen, dat onze informatie niet duidelijk genoeg en moeilijk vindbaar is en dat ze onvoldoende weten wat hun te wachten staat. We hebben geconstateerd dat de belangrijkste knelpunten voor mensen met een WW‑uitkering zich voordoen op het gebied van inkomenszekerheid en bij de ondersteuning die we bieden bij het vinden en behouden van werk. Financiële zorgen zijn van grote invloed op het algemeen welbevinden van mensen en de daaruit resulterende stress kan het doenvermogen van cliënten om bijvoorbeeld werk te zoeken negatief beïnvloeden. We richten ons daarom allereerst op inkomenszekerheid en dan vooral op de problemen waar mensen tegenaan lopen die aan UWV geld moeten terugbetalen. We willen daarmee onder andere bereiken dat deze cliënten begrijpen wat de reden van de vordering is, hoe we de vordering hebben berekend en welk bedrag ze nog moeten betalen, zodat ze niet voor verdere financiële verrassingen komen te staan. Verder bekijken we onder andere hoe we bij de terugbetaling zo veel mogelijk rekening kunnen houden met de individuele situatie van de cliënt en willen we cliënten ter geruststelling een bevestiging sturen als ze de laatste betaling hebben gedaan. We hopen dat we op deze manier onzekerheid, stress en ontevredenheid kunnen verminderen. Daarvoor zien we verschillende verbetermogelijkheden. We zijn gestart met een analyse waarin we kijken naar het effect van diverse factoren op het doenvermogen van cliënten en welke verbetermogelijkheden het effectiefst zijn.