Voorzieningen en re‑integratiediensten

We vinden het belangrijk dat mensen met een beperking met werk aan de samenleving kunnen deelnemen en aan het werk kunnen blijven. We ondersteunen hen met voorzieningen en re‑integratiedienstverlening.

We verlenen werkvoorzieningen aan werknemers en werkgevers, onderwijsvoorzieningen aan mensen met een beperking en tolkvoorzieningen voor op het werk, in het onderwijs en in het dagelijkse leven. Dat doen we in opdracht van drie verschillende ministeries.

De inzet van voorzieningen zorgt ervoor dat voor mensen met een beperking drempels worden weggenomen, waardoor zij net als ieder ander kunnen deelnemen aan werk en onderwijs. Dit draagt bij aan hun zelfstandigheid en welzijn, en sluit aan bij het VN‑verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.

Inzet van voorzieningen

We verstrekken hulpmiddelen die ervoor zorgen dat mensen met een beperking hun werk goed kunnen (blijven) doen, onderwijs kunnen volgen of goed kunnen functioneren in hun dagelijks leven. UWV verstrekt de voorzieningen voor werk en onderwijs. Het kan gaan om meeneembare voorzieningen (zoals een brailleleesregel of een aangepast bureau), vervoersvoorzieningen (zoals de aanpassing van een auto) en intermediaire voorzieningen (zoals een gebarentolk of een voorleeshulp). Sinds 1 januari 2024 kunnen ook mensen met een visuele beperking die onder de Participatiewet vallen een werkvoorziening bij ons aanvragen; daarnaast kunnen gemeenten hiervoor een aanvraag doen namens inwoners. Verder verstrekken we tolkvoorzieningen voor werk, onderwijs en het dagelijks leven. Hiermee is UWV het centrale loket voor mensen met een auditieve beperking en organisaties die tolkuren aanvragen. In de eerste acht maanden van 2024 is 95% van de aanvragen voor voorzieningen tijdig – binnen acht weken – afgehandeld. Dat is boven de met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) afgesproken norm van 90%.

De meeste werkvoorzieningen verstrekken we aan individuele werknemers, maar we verstrekken ook voorzieningen aan werkgevers. Daarmee kunnen ze arbeidsplekken geschikt maken voor mensen met een beperking of voor adequate begeleiding zorgen. In de eerste acht maanden van 2024 hebben we 22.688 werkvoorzieningen toegekend, 7% minder dan in de eerste acht maanden van 2023. De meeste (14.280) hebben we ingezet voor Wajongers. De daling in het aantal toegekende werkvoorzieningen doet zich voor bij alle soorten voorzieningen, behalve bij de meeneembare. We hebben nog geen verklaring voor deze dalende trend. Op basis van het in oktober 2023 verschenen onderzoek Jobcoaching onder de loep hebben we een plan van aanpak opgesteld om het instrument jobcoaching te moderniseren. We zijn bezig met een herijking van de visie en het beleid op jobcoaching, waarin we mensen met een structureel functionele beperking centraal stellen. Tegelijkertijd communiceren we zowel intern als extern actief over de mogelijkheid om jobcoaching breder in te zetten. Het lagere aantal in werk geplaatste Wajongers leidt, in combinatie met het gegeven dat we loondispensatie steeds vaker voor een langere periode (maximaal vijf jaar) inzetten, tot minder toegekende loondispensaties.

We kenden in de eerste acht maanden van 2024 minder vervoersvoorzieningen toe dan in de eerste acht maanden van 2023. Dit heeft een technische reden. We continueren jaarlijks aan het einde van het jaar bij de werkvoorzieningen de vervoersaanvragen voor het volgende kalenderjaar. In 2022 is dat niet gelukt, waardoor er begin 2023 nog aanvragen voor het kalenderjaar 2022 zijn geregistreerd. Eind 2023 hebben we alle vervoersaanvragen voor 2024 geregistreerd, behalve de taxivergoedingen. Hierdoor ontstaat er een verschil tussen de kalenderjaren. Bij de intermediaire voorzieningen zijn de continueringen voor 2025 nog niet gestart, maar we verwachten dat de aantallen niet zullen afwijken van die van 2023. In de eerste acht maanden van 2024 hebben we meer meeneembare voorzieningen verstrekt dan in de eerste acht maanden van 2023. Het ging vooral om meer orthopedisch schoeisel en een nieuw middel voor spraakherkenning dat voorheen via de zorgverzekering werd verstrekt. We verzorgen sinds 1 januari 2024 ook de voorzieningen voor cliënten vanuit de Participatiewet met een visuele beperking. Het gaat daarbij tot nu toe nog om beperkte aantallen.

De uitgaven voor de werkvoorzieningen in de eerste acht maanden van 2024 bedroegen € 56,6 miljoen, € 0,3 miljoen minder dan het tijdsevenredige budget van € 56,9 miljoen. Dit komt doordat er enerzijds meer aan meeneembare voorzieningen en vervoer is uitgegeven dan begroot, maar anderzijds minder aan interne en externe jobcoaching. We verwachten dat we in 2024 binnen het jaarbudget zullen blijven.

Tabel Aantal ingezette werkvoorzieningen naar soort

• *Inclusief voorzieningen voor zelfstandigen en werkzoekenden.
• **Er kunnen geen nieuwe aanvragen meer worden ingediend; de pilot wordt nog tot en met 31 december 2025 gemonitord.

In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) verstrekt UWV ook voorzieningen die ervoor zorgen dat mensen met een beperking onderwijs kunnen volgen. In de eerste acht maanden van 2024 zijn iets minder onderwijsvoorzieningen toegekend dan in de eerste acht maanden van 2023.

Tabel Aantal ingezette onderwijsvoorzieningen

De uitgaven voor de onderwijsvoorzieningen in de eerste acht maanden van 2024 bedroegen € 19,2 miljoen (eerste acht maanden van 2023: € 18,4 miljoen).

Tabel Uitgaven voor onderwijsvoorzieningen

Tolkvoorzieningen kunnen worden ingezet als werkvoorziening en als onderwijsvoorziening. UWV verzorgt ook de tolkvoorzieningen voor in het dagelijks leven. In de eerste acht maanden van 2024 kenden we 14.166 nieuwe tolkvoorzieningen voor in het dagelijks leven toe aan cliënten, 5% meer dan in de eerste acht maanden van 2023. We verwachten in geheel 2024 ongeveer evenveel tolkvoorzieningen voor in het dagelijks leven te zullen verstrekken als in 2023.

Tabel Ingezette tolkvoorzieningen voor in het dagelijks leven

In de eerste acht maanden van 2024 kenden we 124 voorzieningen toe aan organisaties, dat is 6% meer dan in de eerste acht maanden van 2023 (117 toekenningen).

Tabel Uitgaven voor tolkvoorzieningen voor in het dagelijks leven

Bij controles op de verstrekking van de tolkvoorziening voor in het dagelijks leven zijn onzekerheden vastgesteld die betrekking hebben op de toekenning van extra maatwerkuren. Daarom bieden we intern meer duidelijkheid over regelgeving en beleid voor het verstrekken van tolkvoorzieningen. Verder leggen we per toekenning vast waarom er gekozen is voor het toekennen van een specifiek aantal uren voor de tolkvoorziening. Daarnaast werkt het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), samen met UWV en stakeholders, aan herziening van de regelgeving. Het doel is om te komen tot regelgeving die beter aansluit bij de behoefte van gebruikers en die meer duidelijkheid biedt over het kader waarbinnen wij de tolkvoorziening in het leefdomein kunnen verstrekken. De planning is dat eind dit jaar de vormgeving van deze herziening staat.

Ingekochte re‑integratiediensten

UWV koopt voor mensen met een Ziektewet‑ of arbeidsongeschiktheidsuitkering re‑integratiedienstverlening in bij re‑integratiebedrijven. Naast deze re‑integratiediensten en scholing kopen we sinds 1 januari 2022 ook trajecten in op grond van de methodiek Individuele plaatsing en steun (IPS). Deze trajecten zijn bedoeld voor uitkeringsgerechtigden met ernstige psychische aandoeningen (IPS_EPA). Daarnaast kopen we IPS‑trajecten in voor mensen met veelvoorkomende psychische stoornissen (common mental disorder ofwel IPS_CMD). Alle IPS‑trajecten worden uitgevoerd door geestelijke gezondheidszorg‑(ggz‑)instellingen.

Voor de eerste acht maanden van 2024 was voor re‑integratiediensten een tijdsevenredig budget beschikbaar van € 69,6 miljoen, inclusief budget voor de inzet van IPS_EPA en IPS_CMD. De totale uitgaven in de eerste acht maanden in 2024 bedroegen € 72,5 miljoen en zijn daarmee € 2,9 miljoen hoger dan dit tijdsevenredig budget.

Tabel Ingekochte re‑integratiediensten, inclusief IPS_EPA‑ en IPS_CMD‑trajecten

Niet alle trajecten of diensten hebben plaatsing in werk als direct einddoel. Er zijn ook diensten die bedoeld zijn om mensen dichter bij de arbeidsmarkt te brengen. De aantallen voor beide soorten trajecten en diensten zijn hoger dan in de eerste acht maanden van 2023.

Tabel Resultaten ingekochte re‑integratiedienstverlening

Subsidieregeling IPS‑trajecten voor de gemeentelijke doelgroep

Op 1 maart 2023 is de Subsidieregeling IPS‑trajecten voor de gemeentelijke doelgroep in werking getreden. UWV voert deze regeling uit. We verstrekken geen geldelijke vergoeding, maar plaatsen een opdracht bij de ggz‑instelling die een IPS‑traject wil starten voor een cliënt uit de gemeentelijke doelgroep. De voorwaarde is wel dat UWV op grond van het Inkoopkader IPS een contractuele relatie heeft met de betreffende ggz‑instelling. In totaal zijn er in de eerste acht maanden van 2024 met inzet van deze regeling 608 IPS‑trajecten gestart, waarvan 441 trajecten voor de EPA‑populatie en 167 voor de CMD‑populatie.