Arbeidsjuridische dienstverlening

UWV verzorgt ook arbeidsjuridische dienstverlening rond ontslag en tewerkstellingsvergunningen. Daarnaast verstrekken we via uwv.nl en telefonisch arbeidsrechtelijke informatie aan werkgevers, werknemers en werkzoekenden en via bijeenkomsten aan werkgevers.

We beoordelen ontslagaanvragen en aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen. Ook geven we adviezen aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in verband met de verstrekking van een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid. We hebben hierbij een onafhankelijke, toetsende rol. Werkgevers die vluchtelingen uit Oekraïne in loondienst willen nemen, moeten dat bij UWV melden. We houden bij hoeveel vluchtelingen uit Oekraïne werken en in welke sectoren.

Meer ontslagaanvragen

In de eerste vier maanden van 2024 hebben we 10.300 ontslagaanvragen ontvangen, 62% meer dan in de eerste vier maanden van 2023. Deze stijging wordt mede veroorzaakt door een grote collectieve ontslagaanvraag (1.895 aanvragen). Zonder deze aanvraag was het aantal ontslagaanvragen 31% hoger dan in de eerste vier maanden van 2023. Ondanks de hoge instroom hebben we 85,5% van de ontslagaanvragen tijdig afgehandeld, dat wil zeggen binnen de streeftermijn van vier tot zeven weken vanaf het moment van de completering van de aanvraag. Bij een groot deel van de zaken waarbij dat niet lukte, kwam dat door factoren die het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gelegitimeerd acht. Het gaat in de meeste gevallen om verleend uitstel op verzoek van de werkgever of werknemer. Als we hiermee rekening houden, dan komt de tijdigheid uit op 98,8%.

Tabel Ontslagaanvragen

• *UWV komt bij een substantieel deel van de afgehandelde ontslagaanvragen niet aan een inhoudelijke behandeling toe omdat werkgever en werknemer (alsnog) met wederzijds goedvinden de overeenkomst beëindigen. Daarbij speelt de mate van financiële vergoeding een belangrijke rol. Het intrekken van de ontslagaanvraag door de werkgever kan daarom tot ver in de ontslagprocedure gebeuren. UWV heeft dan al vaak veel werk en capaciteit in de behandeling gestoken.

Tewerkstellingsvergunningen en arbeidsmarktadviezen aan de IND

Werkgevers die personeel van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) korter dan drie maanden in Nederland willen laten werken, moeten daarvoor een tewerkstellingsvergunning bij UWV aanvragen. Dit geldt ook wanneer ze vreemdelingen willen aannemen die hier studeren of om andere redenen dan arbeid al in Nederland wonen. Werkgevers die voor drie maanden of langer personeel willen aannemen uit landen van buiten de EER, kunnen een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) aanvragen bij de IND. De IND vraagt UWV advies over het arbeidsmarktdeel. UWV toetst de adviezen voor de IND en de aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen op dezelfde wijze.

Door de krapte op de arbeidsmarkt is de vraag van werkgevers om arbeidsmigranten voor werk toe te laten groot. In de eerste vier maanden van 2024 ontvingen we 11.200 aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning of adviesverzoek (eerste vier maanden van 2023: 7.500 aanvragen). Om het grote aantal aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen en adviesverzoeken af te kunnen handelen, zijn onder andere extra medewerkers aangetrokken. Verder ondersteunen tijdelijke teams op twee vestigingen de afhandeling van de aanvragen. Onze doelstelling is dat we vergunning- en adviesaanvragen binnen vijf weken afhandelen. In de eerste vier maanden van 2024 handelden we gemiddeld 78% van de gevallen binnen vijf weken af: voor tewerkstellingsvergunningen was de tijdigheid 78%, de tijdigheid voor adviesverzoeken bleef met 76% achter. Vanwege de zeer hoge instroom en de recente digitalisering van werkprocessen voor tewerkstellingsvergunningen en de daarmee gepaard gaande technische en aanloopproblemen, staan we momenteel voor capaciteitsgerelateerde uitdagingen om de tijdigheid op peil te houden. Daarnaast hebben nog niet alle medewerkers het opleidingstraject voor het nieuwe systeem doorlopen. Inmiddels zijn er verschillende maatregelen genomen om de tijdigheid zo snel mogelijk weer op peil te krijgen.

Het aantal werkstudenten en asielzoekers waarvoor werkgevers aanvragen indienden, is verder toegenomen. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt is het op zich logisch dat werkgevers steeds vaker putten uit het aanbod van vreemdelingen die feitelijk al in Nederland verblijven. Voor asielzoekers is bovendien eind november 2023 de ruimte om aan het werk te gaan verruimd door een uitspraak van de Raad van State, die bepaalt dat de tot dan geldende 24‑wekeneis in strijd is met de Europese Opvangrichtlijn. Dit betekent dat asielzoekers nu meer dan 24 weken per jaar mogen werken als hun asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is. We hebben direct na de uitspraak contact opgenomen met werkgevers aan wie we eerder in 2023 een tewerkstellingsvergunning voor een asielzoeker hadden geweigerd omdat deze al 24 weken had gewerkt. We hebben deze werkgevers geïnformeerd over de mogelijkheid om een nieuwe aanvraag in te dienen. We ontvingen in het eerste kwartaal van 2024 2.200 aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning voor een asielzoeker (in dezelfde periode in 2023: 450) en verleenden 2.100 tewerkstellingsvergunningen voor asielzoekers (zelfde periode in 2023: 300).

Tabel Tewerkstellingsvergunningen en arbeidsmarktadviezen

• *De niet-afgeronde cijfers zijn respectievelijk 39 en 27.

Meldingen werkgevers voor tewerkstelling vluchtelingen uit Oekraïne

Sinds 1 april 2022 zijn werkgevers die vluchtelingen uit Oekraïne in loondienst willen nemen, vrijgesteld van de plicht om een tewerkstellingsvergunning aan te vragen. Om het risico op misstanden te verkleinen, moeten de werkgevers wel bij UWV melden dat ze een vluchteling uit Oekraïne in dienst nemen. Sinds half oktober 2022 kunnen ze dat digitaal doen. Ze vermelden daarbij onder andere welke werkzaamheden zullen worden verricht, de duur van het arbeidscontract en het afgesproken loon. Twee dagen na het indienen van het meldingsformulier mag de vluchteling starten met de werkzaamheden. De werkgever is ook verplicht UWV te informeren als er wijzigingen zijn in de functie of de periode van werkzaamheden. De Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) oefent controles uit aan de hand van onze gegevens. In de eerste vier maanden van 2024 hebben we 18.100 meldingen ontvangen (eerste vier maanden van 2023: 16.900). In totaal ontvingen we sinds april 2022 127.100 meldingen. Het is positief dat veel vluchtelingen konden gaan werken en dat werkgevers met personeelstekorten daardoor geholpen zijn. De meeste meldingen komen van uitzendbureaus, de horeca, de agrarische sector en de schoonmaak. Informatie over de meldingen stellen we beschikbaar via ons dashboard Vluchtelingen uit Oekraïne. Voor vluchtelingen uit Oekraïne hebben we informatie in het Oekraïens over de rechten en plichten voor werken in Nederland beschikbaar gesteld via onze websites.