Advies‑ en controleorganen UWV
UWV heeft geen raad van toezicht of raad van advies. UWV kent wel een aantal advies‑ en controleorganen: de Audit Advies Commissie, de medezeggenschapsorganen, de interne Accountantsdienst en een externe accountant.
Audit Advies Commissie
De raad van bestuur wordt ondersteund en geadviseerd door een permanente commissie, de Audit Advies Commissie (AaC). Van deze commissie wordt een kritische en onafhankelijke blik gevraagd op de bedrijfsprocessen, het risicomanagement, de informatievoorziening en de ICT van UWV. De kwaliteit van de te bespreken agendastukken en de goede dialoog met de voorzitter en de leden van de raad van bestuur dragen bij aan het goed functioneren en de impact van de AaC. De portefeuillehouders van de AaC voeren ook verdiepende gesprekken in de organisatie en leggen werkbezoeken af. De door de AaC uitgebrachte adviezen worden vastgelegd in het verslag van het overleg met de raad van bestuur. UWV weegt de adviezen van de AaC mee in zijn interne besluitvorming. De AaC staat jaarlijks stil bij haar rol en de invulling daarvan.
Samenstelling
De AaC bestaat uit externe deskundigen met brede ervaring. Leden van de commissie in 2023 waren de heer J. (Hans) van der Vlist, mevrouw M.C.C. (Marga) Bekker, mevrouw A.C.W. (Lineke) Sneller, de heer F.J. (Frans) van der Ent en de heer J.H. (Hans) Ouwehand. De voorzitter heeft periodiek overleg met de plaatsvervangend secretaris‑generaal van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De voorzitter (en leden) van de raad van bestuur en de directeuren van de organisatieonderdelen Accountantsdienst en Financieel‑economische zaken wonen de vergaderingen van de AaC bij.
Vergoeding
Voor de vergoeding van de voorzitter en de leden van de AaC volgt UWV de regels van de Wet normering topinkomens (WNT), de Wet vergoedingen adviescolleges en commissies en het Besluit vergoedingen adviescolleges en commissies.
Bijeenkomsten 2023
De AaC heeft in 2023 zes keer vergaderd. Daarbij is onder andere het UWV Jaarverslag 2022 besproken met de daarbij behorende managementletter. Er is ook vooruitgekeken aan de hand van het UWV Jaarplan 2024 en het UWV Informatieplan 2024–2028. Verder zijn de tertaalrapportages van de Accountantsdienst besproken, evenals de zogeheten Rode dradennotitie, waarin de Accountantsdienst op basis van de eigen onderzoeken punten benoemt waarop verbetering nodig is. Naast deze reguliere onderwerpen is in de vergaderingen aandacht geschonken aan verschillende specifieke thema’s. Zo is stilgestaan bij de wijze waarop UWV maatwerk toepast in zijn dienstverlening en bij de uitdagingen die de realisatie van de regionale Werkcentra met zich meebrengt. De ontwikkelingen binnen het organisatieonderdeel Sociaal‑medische zaken zijn uitgebreid besproken; hierbij is ingegaan op de ontwikkeling van de sociaal‑medische centra en op de koers die UWV heeft ingezet om de achterstanden bij de sociaal‑medische beoordelingen (verder) terug te dringen. Daarnaast is er aandacht besteed aan de governance van UWV en de wijze waarop UWV werkt aan compliance op het gebied van wet‑ en regelgeving. Verder hebben de afzonderlijke leden zich met werkbezoeken en portefeuillegesprekken met verschillende UWV‑organisatieonderdelen verdiept in onderwerpen als ICT en risicomanagement.
Bevindingen en adviezen
Het jaar 2023 was het tweede jaar van de implementatie van de strategische agenda van UWV. De agenda richt zich op het verbeteren van de dienstverlening, met als speerpunten het inrichten van integrale klantreizen en het toepassen van maatwerk waar nodig. De AaC onderschrijft deze ontwikkeling van harte en heeft tegelijkertijd geadviseerd om oog te houden op het op orde brengen en houden van de basis en om de opgedane ervaringen met maatwerk te vertalen naar beleidsvoorstellen. Bij het thema de basis op orde is meer specifiek gesproken over de meerjarige aanpak van UWV om te voldoen aan de BIO‑wetgeving en is aandacht gevraagd voor de naleving van wet‑ en regelgeving die de UWV‑bedrijfsvoering raakt. De AaC is positief over deze programmatische aandacht en heeft geadviseerd te zorgen voor permanente borging in de lijnorganisatie. Ook is geadviseerd om (samen met andere publieke dienstverleners) invloed uit te oefenen op de uitvoerbaarheid van wet‑ en regelgeving.
De hardnekkige problematiek rond de sociaal‑medische beoordelingen vergt een fundamentele aanpak. De AaC acht het een goede keuze dat niet alleen wordt gefocust op de inzet van meer artsen. De vorming van sociaal‑medische centra is een goede ontwikkeling. Voor de korte termijn heeft de AaC gewezen op de mogelijkheid van het aantrekken van tijdelijke externe capaciteit. Voor de lange termijn zijn wijzigingen in wet‑ en regelgeving nodig om tot duurzame beheersing van de uitvoering te komen.
Ten aanzien van de governance van UWV heeft de AaC voor de sturing van ketenprocessen gewezen op ervaringen elders, zoals in de bouw. Met betrekking tot de UWV‑prestatie‑indicatoren heeft de AaC geadviseerd een onderscheid te maken naar operationele prestatie‑indicatoren en prestatie‑indicatoren die zich richten op de maatschappelijke meerwaarde van UWV door verbeterde dienstverlening.
Bij het jaarplan 2024 heeft de AaC de aanbeveling gedaan om realistische ambities te uiten en erop te letten om niet te veel toezeggingen te doen. Dit geldt ook voor de ambitie om de uitvoering van het informatieplan te versnellen. UWV heeft de ambitie om er met regionale Werkcentra voor iedereen te zijn. De AaC heeft UWV geadviseerd de focus vooral te leggen op de huidige publieke rol van UWV en van daaruit door te groeien. Verder heeft de AaC zorgen geuit over de mogelijkheden om effectief en efficiënt te handhaven met risicoscans die voldoen aan alle strikte wettelijke eisen.
Evaluatie
In het voorjaar van 2023 heeft de Auditdienst Rijk een evaluatie uitgevoerd naar het functioneren van de Audit Advies Commissie van UWV over de periode maart 2020–maart 2023, met als centrale vragen hoe de AaC functioneert en welke mogelijkheden er zijn om de toegevoegde waarde (verder) te vergroten. De evaluatie laat zien dat de AaC door de raad van bestuur van UWV wordt gewaardeerd als kritische sparringpartner. Tegelijkertijd laat de evaluatie zien dat er op enkele punten ruimte is voor verbetering. Zo kan de structuur om de adviezen van de AaC vast te houden en de voortgang ervan te monitoren beter. Het comply‑or‑explainprincipe (pas toe of leg uit) wordt niet voldoende zichtbaar toegepast. Daarnaast blijkt uit de evaluatie dat de uitoefening van de in het AaC‑reglement opgenomen toezichtstaken in de praktijk beperkt zichtbaar is. Dit wordt deels veroorzaakt doordat een duidelijk onderscheid tussen advies‑ en toezichttaken ontbreekt en deels doordat de wijze van advisering, vastlegging en terugkoppeling voor beide taken vergelijkbaar is. De uitoefening van de toezichtstaak door de AaC vraagt nog verdere bespreking, waarbij ook het formele toezicht vanuit het ministerie van SZW wordt meegenomen. De komende periode bespreekt de AaC met de raad van bestuur hoe die de aanbevelingen oppakt. Op basis van de uitkomst van dit gesprek wordt bekeken of het reglement aanscherping, verduidelijking dan wel aanpassing nodig heeft.
Intern en onafhankelijk accountant
UWV beschikt over een interne accountantsdienst die onafhankelijk is gepositioneerd en rechtstreeks ressorteert onder de raad van bestuur. De UWV Accountantsdienst beoordeelt de interne beheersmaatregelen en de bedrijfsvoering van UWV, inclusief de rechtmatigheid van het handelen van de organisatie. De Accountantsdienst legt de resultaten van de onderzoeken voor aan het verantwoordelijke management en aan de raad van bestuur. Ieder tertaal maakt de Accountantsdienst een samenvattende rapportage voor de raad van bestuur over de interne audits en de wettelijke en overige verplichte controles. De Accountantsdienst controleert voor de minister van SZW de jaarrekening van UWV en geeft hierbij een controleverklaring af. Ook geeft de Accountantsdienst een verklaring van getrouwheid af bij de verantwoording over de gegevensverwerking en de gegevensuitwisseling via de gemeenschappelijke elektronische voorzieningen SUWI.
De Accountantsdienst verricht zijn werkzaamheden conform de vereisten vanuit de beroepsorganisaties (NBA, NOREA, IIA). Dit wordt periodiek getoetst via het Kwaliteitsonderzoek Overheidsauditors (KOA). Daarnaast verricht de Auditdienst Rijk een periodieke review conform het toezichtbeleid van het ministerie van SZW.
De UWV Accountantsdienst heeft zijn naam met ingang van 2024 gewijzigd in Auditdienst.
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. geeft als onafhankelijk accountant van UWV een verklaring inzake de getrouwheid af bij de jaarrekening in de publieksversie van het jaarverslag. Naar aanleiding van de controle van de jaarrekening brengt de onafhankelijk accountant een accountantsverslag met de relevante bevindingen uit aan de raad van bestuur van UWV.