Arbeidsjuridische dienstverlening

UWV verzorgt ook arbeidsjuridische dienstverlening rond ontslag en tewerkstellingsvergunningen. Daarnaast verstrekken we via uwv.nl en telefonisch arbeidsrechtelijke informatie aan werkgevers, werknemers en werkzoekenden en via bijeenkomsten aan werkgevers.

We beoordelen ontslagaanvragen en aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen. Ook geven we adviezen aan de Immigratie‑ en Naturalisatiedienst (IND) in verband met de verstrekking van een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid. We hebben hierbij een onafhankelijke, toetsende rol. Werkgevers die vluchtelingen uit Oekraïne in loondienst willen nemen, moeten dat bij UWV melden. We houden bij hoeveel vluchtelingen uit Oekraïne werken en in welke sectoren.

Meer ontslagaanvragen

In 2023 hebben we 21.400 ontslagaanvragen ontvangen, 47% meer dan in 2022. Dit is een aanwijzing dat Nederland in een milde recessie verkeert. We hebben in 2023 84% van de ontslagaanvragen tijdig afgehandeld, dat wil zeggen binnen de streeftermijn van vier tot zeven weken vanaf het moment van de completering van de aanvraag. Bij een groot deel van de zaken waarbij dat niet lukte, kwam dat door factoren die het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gelegitimeerd acht. Het gaat in de meeste gevallen om verleend uitstel op verzoek van de werkgever of werknemer. Als we hiermee rekening houden, komt de tijdigheid uit op 97%.

Tabel Ontslagaanvragen

• *UWV komt bij een substantieel deel van de afgehandelde ontslagaanvragen niet aan een inhoudelijke behandeling toe omdat werkgever en werknemer (alsnog) met wederzijds goedvinden de overeenkomst beëindigen. Daarbij speelt de mate van financiële vergoeding een belangrijke rol. Het intrekken van de ontslagaanvraag door de werkgever kan daarom tot ver in de ontslagprocedure gebeuren. UWV heeft dan al vaak veel werk en capaciteit in de behandeling gestoken.

Tewerkstellingsvergunningen en arbeidsmarktadviezen aan de IND

Werkgevers die personeel van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) korter dan drie maanden in Nederland willen laten werken, moeten daarvoor een tewerkstellingsvergunning bij UWV aanvragen. Dit geldt ook wanneer ze vreemdelingen willen aannemen die hier studeren of om andere redenen dan arbeid al in Nederland wonen. Werkgevers die voor drie maanden of langer personeel willen aannemen uit landen van buiten de EER, kunnen een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) aanvragen bij de IND. De IND vraagt UWV advies over het arbeidsmarktdeel. UWV toetst de adviezen voor de IND en de aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen op dezelfde wijze.

Door de krapte op de arbeidsmarkt is de vraag van werkgevers om arbeidsmigranten voor werk toe te laten groot. In 2023 ontvingen we 25.900 aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning of adviesverzoek, 29% meer dan in 2022. Om het grote aantal aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen en adviesverzoeken af te kunnen handelen, zijn onder andere extra medewerkers aangetrokken. Onze doelstelling is dat we vergunning‑ en adviesaanvragen binnen vijf weken afhandelen. Gedurende 2023 deden we dat, ondanks de hoge instroom, in gemiddeld 87% van de gevallen: voor tewerkstellingsvergunningen was de tijdigheid 91%, de tijdigheid voor adviesverzoeken bleef met 72% achter. Dat laatste komt onder andere doordat asielaanvragen tijdelijk kunnen worden aangehouden vanwege een lopende rechtszaak met politiek belang en door ICT‑problemen.

Opvallend in 2023 was het steeds hogere aantal werkstudenten en asielzoekers waarvoor werkgevers aanvragen indienden. In tijden van krapte op de arbeidsmarkt is het op zich logisch dat werkgevers steeds vaker putten uit het aanbod van vreemdelingen die feitelijk al in Nederland verblijven. Voor asielzoekers is bovendien de ruimte om aan het werk te gaan verruimd door een recente uitspraak van de Raad van State, die bepaalt dat de tot dan geldende 24‑wekeneis in strijd is met de Europese Opvangrichtlijn. Dit betekent dat asielzoekers nu meer dan 24 weken per jaar mogen werken als hun asielaanvraag minstens zes maanden in behandeling is. We hebben direct na de uitspraak contact opgenomen met werkgevers aan wie we eerder in 2023 een tewerkstellingsvergunning voor een asielzoeker hadden geweigerd omdat deze al 24 weken had gewerkt. We hebben deze werkgevers geïnformeerd over de mogelijkheid om een nieuwe aanvraag in te dienen. In 2023 verleenden we 2.000 tewerkstellingsvergunningen voor asielzoekers, tegenover 600 in 2022.

Tabel Tewerkstellingsvergunningen en arbeidsmarktadviezen

• *Gecorrigeerd cijfer.

Meldingen werkgevers voor tewerkstelling vluchtelingen uit Oekraïne

Sinds 1 april 2022 zijn werkgevers die vluchtelingen uit Oekraïne in loondienst willen nemen, vrijgesteld van de plicht om een tewerkstellingsvergunning aan te vragen. Om het risico op misstanden te verkleinen, moeten de werkgevers wel bij UWV melden dat ze een vluchteling uit Oekraïne in dienst nemen. Sinds half oktober 2022 kunnen ze dat digitaal doen. Ze vermelden daarbij onder andere welke werkzaamheden zullen worden verricht, de duur van het arbeidscontract en het afgesproken loon. Twee dagen na het indienen van het meldingsformulier mag de vluchteling starten met de werkzaamheden. De werkgever is ook verplicht UWV te informeren als er wijzigingen zijn in de functie of de periode van werkzaamheden. De Nederlandse Arbeidsinspectie oefent controles uit aan de hand van onze gegevens. In 2023 hebben we 52.800 meldingen en 18.600 wijzigingen op eerdere meldingen ontvangen en verwerkt. Daarnaast hebben we een inhaalslag gemaakt op de voorraden die er eind 2022 waren, waardoor we in 2023 in totaal 84.100 meldingen hebben verwerkt. Dit betekent dat er veel meer vluchtelingen aan het werk gingen dan werd verwacht toen de vluchtelingenstroom op gang kwam. Het is positief dat veel vluchtelingen konden gaan werken en dat werkgevers met personeelstekorten geholpen zijn. De meeste meldingen komen van uitzendbureaus, de horeca, de agrarische sector en de schoonmaak. Informatie over de meldingen stellen we beschikbaar via ons dashboard Vluchtelingen uit Oekraïne. Voor vluchtelingen uit Oekraïne hebben we informatie in het Oekraïens over de rechten en plichten voor werken in Nederland beschikbaar gesteld via onze websites.